Stadskunstenaar – WATERBERICHTEN
Na haar (landelijk) project ‘Monuments of Climate Change’ onderzoekt Anja de Jong als Stadskunstenaar van Dordrecht (2021-2024) in ‘WATERBERICHTEN’ hoe de regio Dordrecht omgaat met het water. Staan in ‘Monuments of Climate Change’ de eindeloze aanpassingen in het Nederlandse landschap om de voeten droog te houden centraal, in WATERBERICHTEN neemt ze naast de waterveiligheid ook de leefbaarheid van haar directe (woon)omgeving op de korrel.
Het (over water) 54 km landinwaarts gelegen Dordrecht kan zich al eeuwen beroepen op zijn zeehavens, maar is ook in het dubieuze bezit van de laagste zeedijk van Nederland, de dwars door het centrum lopende Voorstraat. Het Eiland van Dordrecht ligt op het drukst bevaren rivierenkruispunt van Europa en heeft zowel te maken met water vanuit zee als dat van stroomopwaarts richting de stad stroomt. Lag de stad historisch gezien op het gebied van waterveiligheid al op een problematische locatie, met de toenemende risico’s van klimaatverandering is/blijkt de vraagstelling van bescherming en leefbaarheid van het Eiland van Dordrecht een enorme opgave.
Het Stadskunstenaarschap is in opdracht van en een samenwerking tussen het Dordrechts Museum, het Regionaal Archief Dordrecht en de Kunstkerk. Het resultaat van het beeldonderzoek wordt vanaf 31 augustus onder de titel WATERBERICHTEN tentoongesteld in de Kunstkerk te Dordrecht en op 13 oktober opgenomen in de beeldcollectie van het Archief Dordrecht
Open Maeslantkering
Economisch gezien hecht Dordrecht aan een open verbinding naar zee, daarom sluit deze zeewaterkering (1997) samen met de Hartelkering ter bescherming van >1 ½ miljoen mensen in Zuid-Holland Zuid pas bij een waterstand van +2.90m NAP bij Dordrecht.
Ontpoldering Noordwaard
Om grote hoeveelheden rivierwater geleid naar zee af te voeren ontstaat bij een waterstand >2m NAP in het midden van de, voor dit doel ontpolderde, Noordwaard een doorstroomgebied van de Nieuwe Merwede richting het Hollandsch Diep en raakt dit gebied overstroomd, zodat bij een dergelijke hoogwatergolf het Eiland van Dordrecht deels wordt ontzien.
Voorstraat aan zee
Deze woon/winkelstraat met panden grenzend aan de Voorstraathaven is de laagste zeedijk van Nederland. Ondanks vele plannen om deze dijk te verhogen hebben praktische uitvoerbaarheid, behoud van het stadsgezicht én de bouw van Maeslant- en Hartelkering, dit tot dusver voorkomen.
Nieuwe Dordtse Biesbosch
Om op het Eiland van Dordrecht, naast nieuwe natuur en recreatie, een duurzaam watersysteem van doorstroming te creëren ontwikkelt men sinds 2019 dit oude landbouwgebied tot een binnendijks Biesboschachtig landschap; een buffer tussen Nationaal Park De Biesbosch en de stad Dordrecht.
Tongplaat
Deze voormalige polder is na doorgraving van haar buitendijk (2012), wederom onderdeel van het rivierensysteem en zo maakt het, samen met het Zuidplaatje, onderdeel uit van de ecologische verbinding tussen het Dordtse en Sliedrechtse deel van het Nationaal Park De Biesbosch.
Vierrivierenknooppunt
Hier vloeien de rivieren Oude Maas, Noord, Beneden Merwede en het kleinere Wantij samen en vormen zo het drukst bevaren knooppunt van Europa met zo’n 150.000 passerende schepen per jaar. De waterstand in dit gebied wordt zowel door afstroom van de rivieren als door de invloed van de zee bepaald.
Merwedeheuvel
In 2015 presenteerde de gemeente Dordrecht een plan voor de afvalberging in de Derde Merwedehaven. De berg van 9 miljoen m3 afval zou na afdekking en inklinking veilig ‘omgetoverd’ worden tot een recreatiegebied voor fietsers en wandelaars. De opening wordt in 2024 verwacht.
Drijfwoningen
Gelegen aan de nieuwe wijk Stadswerven drijven 5 villa’s in het Wantij. Een bijzonder experiment dat helaas nog lang niet voor iedereen is weggelegd, maar dat, met het oog op de nabije toekomst met verwachte hoogwaterstanden, navolging verdient.
Hel- en Zuilespolder
Rijkswaterstaat heeft plannen uitgewerkt om zoetwatergetijdenatuur aan te leggen in het Boven- en Beneden Merwedegebied om zo te kunnen voldoen aan de Europese Kaderrichtlijn Water. Deze biodiverse polder in de Merwelanden wordt (ondanks veel weerstand) de mogelijke locatie.
