Artikel in Algemeen Dagblad over Waterberichten van stadskunstenaar Anja de Jong.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Fotograaf Anja de Jong houdt Dordtenaren een spiegel voor met klimaatfoto’s: ‘We zitten hier niet goed’

Fotograaf Anja de Jong heeft een missie: met haar klimaatfoto’s houdt ze mensen een spiegel voor. Dat doet de Dordtse vanuit haar atelier aan Nederlands laagste zeedijk. Hoe gaan we om met water en klimaatverandering in de regio? ,,Hier wordt nog te veel over gezwegen.”
Jacolijn Groesbeek 17-08-24, 14:03

Als het waterpeil stijgt, zit Anja de Jong niet goed op de Voorstraat in Dordrecht. ,,Ja, ik weet het. De voorgevel is onderdeel van een dijk, waardoor de achterkant van het huis in feite onder zou kunnen lopen.” Hoe verhoog je een dijk waar huizen op staan? En hoe gaan we überhaupt met water om in de regio? Hoe zorgen we ervoor dat we in de toekomst de voeten droog houden? Het zijn vragen die de kunstenaar zichzelf ook afvroeg en zo ging ze de afgelopen jaren op onderzoek uit.

Met haar camera legt De Jong landschappen vast waarin menselijke ingrepen zichtbaar zijn, zoals doorgewerkte dijken, het overstroomgebied de Noordwaard en de Nieuwe Biesbosch, dat ooit landbouwgebied was. ,,Ik houd me dus bezig met klimaat en waterproblematiek. Dat leg ik op een zo neutraal mogelijke manier vast, dus vaak met een heldere hemel. Want als je een waterkering gaat fotograferen met enorme wolkenlucht erboven, wordt het beeld mij te dramatisch.”

Waterberichten

In 1916 bleek voor het eerst dat de Voorstraat niet hoog genoeg was. Het waterpeil steeg toen tot 3,43 meter boven NAP. Met de Watersnoodramp in 1953 stond het peil nog hoger, namelijk 3,73 meter boven NAP. ,,Deskundigen breken zich al jaren het hoofd over de vraag hoe ze deze zwakke schakel in de hoogwaterkering kunnen versterken. Zo worden er ieder jaar, voorafgaand aan het stormseizoen, metalen schotten van 35 cm hoog geplaatst voor de gevels. Die komen dan uit een depot, dat ik ook heb gefotografeerd.”

En zo kwamen er nog meer waterverhalen op haar pad: ,,Ik fotografeerde onder andere buitendijkse (nieuw)bouw, de Biesboschhal vol veldbedjes als mogelijke opvanglocatie bij overstromingen en ik ging langs bij het Spartelbadje de Paddenstoel, waar in 2021 PFAS aangetroffen werd. Ik wilde zoveel mogelijk verschillende facetten rondom dit thema vastleggen.”

                                                                     Ik fotogra­feer niet meer dan de werkelijk­heid – Anja de Jong

De Jong onderzocht waar het drinkwater van Dordtenaren vandaan komt en ging daarvoor langs bij de spaarbekkens in de Brabantse Biesbosch. Ook fotografeerde ze de noodspaarbekken de Grote Rug, naast Chemours. Het was voor de fotograaf niet altijd makkelijk om ergens foto’s te maken. ,,En dat vind ik jammer, want het zou juist goed zijn als bedrijven transparant zouden zijn. Ik fotografeer niet meer dan de werkelijkheid.” De serie ‘Waterberichten’ bestaat uit een totaal van dertig foto’s.

Noodzaak inzien

De liefde en het ontzag voor water zit bij de Dordtse, die oorspronkelijk uit Scheveningen komt, in haar dna. Vakanties in haar jeugd bracht ze vaak door op zee, haar vader was machinist op de kustvaart. De Jong ging in 1981, na haar studie aan de Academie van Beeldende Kunsten in Rotterdam, meteen aan het werk als fotograaf. Daarnaast was ze tot 2020 werkzaam als docent fotografie aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag.

Eén van de foto’s uit Waterberichten, gemaakt in de Nieuwe Dordtse Biesbosch. © Anja de Jong

Echt een antwoord op de complexe vraagstukken geeft ze niet – ‘dat is ook mijn taak niet’ – wel hoopt De Jong dat mensen de noodzaak van actie inziet. ,,We zitten hier natuurlijk niet goed en dat geldt voor heel laag Nederland. Ik ben niet bang voor wat de toekomst gaat brengen, maar maak me wel zorgen. Zeker in Dordrecht wordt hier nog te veel over gezwegen.”

Waterberichten opent zaterdag 31 augustus om 16.00 uur in de Dordtse Kunstkerk.
Het is het slotstuk van De Jong als stadskunstenaar van Dordrecht.